Gaslighting herkennen op de werkvloer
Hoe herken je gaslighting op je werk? Zoek je naar leiderschap te midden van een gaslight cultuur?
Een cultuur van gaslighting herkennen
Gaslighting herkennen op de werkvloer is lastig. Janneke kreeg er mee te maken.
Als onderwijsmanager zette Janneke zich in om haar team te motiveren. Ze prees hun inspanningen elk kwartaal. De prestaties waren buitengewoon – cijfers toonden aan hoe het verzuim in haar team daalde. Het was een gegeven dat de directie hier ook geldelijke waardering voor uittrok. Haar verzoek om promotie aan de directie bleek daarentegen in nevelen gehuld te blijven?
Het bestuur negeerde haar verzoek. Zou er nog op terugkomen. Wanneer ze hiervoor weer aandacht vroeg, werd ze geconfronteerd met een onverschillige houding. De directeur was een charmeur die haar vaak een knipoog toewierp. Dat raakte haar wel. Dat gebeurde niet zo heel vaak binnen dit bedrijf….
Het leek daarentegen alsof haar verzoek om promotie nooit ingediend was… De tegenstrijdige signalen zaaiden verwarring bij Janneke. Ze damde in en twijfelde of ze zich had vergist. Was haar team wel zo goed? Waarschijnlijk had ze het zich ingebeeld? Misschien beter uitstellen voor een volgende ronde. De directie had het gewoon te druk.
Na maanden ontdekte Janneke dat materiaal wat door haar team gemaakt was, zonder enige vermelding elders werd gepresenteerd. Dóór dezelfde directie! Het kwam over als een prestige van het management zelf.
Deze toe-eigening van prestaties was een vorm van gaslighting. Janneke twijfelde echter aan haar eigen kwaliteiten als onderwijsmanager. Of moest ze zich juist gecomplimenteerd voelen? Dáár zat echter de kneep…verwarring.
Janneke vroeg dit ondanks dat toch na, maar het bestuur hield de schijn op dat alles juist volgens plan verliep. Ze moest niet zo gevoelig reageren, zo maakte je jezelf hier niet populair. De promotie kwam echt wel.
Zij was tevens een jonge leidinggevende en hoefde zich geen zorgen te maken. De directeur zou nog wel een dealtje maken… Andere leidinggevenden begaven zich wat meer op een hellend vlak, zei hij…had Janneke op dit punt gaslighting kunnen onderkennen?
Zeker. Het duizelde haar namelijk of ze nu werd bespeeld?
Waardoor werd zij genegeerd aan de vergadertafel? Welke tegenstrijdigheden maakten haar in de war? Hij vond haar toch zo aardig? Hoe zat dat dan bij die andere collega’s? Gebeurde dit werkelijk? Gebrek aan duidelijkheid zorgde ervoor dat Janneke zich onzeker en machteloos ging voelen en zweeg verder uit onmacht.
Collega’s wilden er weinig over kwijt. Ze ervoeren Janneke een beetje als bedreiging met zulke goede resultaten. Iemand die bondjes sloot met de directeur. Maar niemand zei dat.
Ze voelde zich niet prettig. Ze dacht dat al haar wens om promotie te krijgen nogal ongepast was geweest. De directeur bleef in elk geval wel lachen naar haar…gelukkig dacht ze…misschien later.
Voor de rest…laat maar dacht ze. Ik doe mijn best”.
Gaslighting herkennen bij Janneke
Bij Janneke werd gaandeweg sprake van een gaslight cultuur die van boven naar beneden doorsijpelde. Gaslighting herkennen wordt dan lastig. Ook andere teamleden gedroegen zich afstandelijk naar elkaar, vermijdend. Twijfels over hun waarde als professional werden gemeengoed. Ook het zwijgen daar over (uit faalanngst) hoorde daar bij.
Deze patronen moet je als leidinggevende eerst leren zien, eerst symptomen van gaslighting herkennen, om het te kunnen stoppen. Vanzelf gaat dit bijna niet.
Janneke was zich gewoon veel te weinig bewust van de krachten die communicatie biedt en die haar maar ook haar relatie met collega’s bescherming én verbinding biedt.
Gaslighting herkennen tips
Je kunt gaslighting herkennen aan de volgende symptomen:
- Tegenstrijdige communicatie op de werkvloer
Let op vage of tegenstrijdige antwoorden. Bij wie van het team valt dit het meeste op? Wie heeft de meeste zeggenschap?
- Bagatellisering van gevoelens
Minimalisering van gevoelens en gedachten. Zwijgen hierover of ontwijken van behoeften van teamleden
- Schuldgevoel
Het gaslight effect zorgt dat teamleden zich schuldig voelen over situaties waar zij geen controle over hebben.
- Isolatie
Isolatie of uitspelen van collega’s tegenover elkaar door de leidinggevende of andere persoon in de hiërarchie.
- Twijfel aan je eigen manier van kijken
Teamleden gaan twijfelen of bepaalde uitspraken wel goed zijn geïnterpreteerd of dat herinneringen vaag blijven.
Hoe jij ook je krachtbron kunt pakken als manager en meer leiderschap bewerkstelligt
Ik ben gespecialiseerd in het herkennen van toxische werkomgevingen. Het bevorderen van leren hoe jij zelfliefde kunt bevorderen in je werkend leven is mijn missie.
Leer jezelf toe te staan om eerlijk te zijn over wat je nodig hebt om te functioneren. Het contact met je innerlijke wereld is daarbij onontkoombaar. Dat kan in een kleine groep (supervisie) of individueel of in de vorm van maatwerk.
Indien je vermoed in een gaslight cultuur te werken, is het van belang expertise in te schakelen. Het herkennen van gaslighting is ingewikkeld.
Een klankbord is belangrijk en via mij leer jij anderen instrueren wat je nodig hebt. Vervolgens dien je bewust te worden wat je rechten en plichten zijn.
Mijn leerprogramma’s richten zich op conflictbeheersing, communicatie en het leren ontwikkelen van emotionele intelligentie. Zelfliefde voor managers, werknemers, collega’s, directie, klanten, winsten, voor de omgeving. Het werkt als een kwaliteit van bewustzijn die zich uitspreidt. Mijn programma’s helpen je om een inclusieve werkomgeving te creëren.